"Dəmir Yumruq" ifadəsi Azərbaycanın 2020-ci ildəki Vətən müharibəsi zamanı Ermənistanın işğal etdiyi torpaqların azad edilməsi əməliyyatlarını simvollaşdıran və xalqın qələbə iradəsini təcəssüm etdirən güclü bir rəmzdir. Bu ifadə Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında formalaşmış və xalqın kollektiv birliyini, qətiyyətini, ordunun peşəkarlığını və gücünü ifadə edir. 27 sentyabr 2020-ci il tarixindən başlayan Vətən müharibəsi, Azərbaycanın işğal altındakı ərazilərinin azad edilməsi ilə nəticələnən mühüm bir tarixi hadisədir.
1988-ci ildən başlayan Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzkar siyasəti və Dağlıq Qarabağın işğalı nəticəsində bir milyona yaxın azərbaycanlı qaçqın və məcburi köçkün vəziyyətinə düşmüşdü. 1994-cü ildəki atəşkəs razılaşmasına baxmayaraq, münaqişənin həlli istiqamətində beynəlxalq səviyyədə heç bir əhəmiyyətli irəliləyiş əldə olunmadı. Bununla yanaşı, Ermənistan tərəfi atəşkəs rejimini mütəmadi olaraq pozaraq Azərbaycan ərazisinə təxribatlar təşkil edir və hərbi gücünü gücləndirirdi. Bu şəraitdə Azərbaycan illərlə səbir nümayiş etdirmiş, diplomatik yolla problemin həllini gözləmişdi.
Lakin 2020-ci ilin payızında Ermənistanın növbəti təxribatları və Gəncə, Tərtər, Bərdə kimi mülki ərazilərə hücumları vəziyyəti gərginləşdirdi. Nəticədə, Azərbaycan beynəlxalq hüquqa uyğun olaraq ərazilərini işğaldan azad etmək məqsədilə hərbi əməliyyatlara başladı. Vətən müharibəsinin açarı olan "Dəmir Yumruq" əməliyyatı məhz bu kontekstdə həyata keçirildi.
Azərbaycan Ordusu "Dəmir Yumruq" əməliyyatını yüksək səviyyədə planlaşdırdı və Ermənistanın hərbi gücünü strateji və əməliyyat baxımından zəiflətmək məqsədilə sürətli və effektiv addımlar atdı. Əməliyyatın birinci mərhələsi Ermənistan silahlı qüvvələrinin təchizat xəttlərini kəsmək və onların döyüş mövqelərini məhv etmək üçün hava zərbələri və artilleriya hücumları ilə başladı. Bu müddətdə Azərbaycan dronlarının istifadə olunması xüsusi əhəmiyyət kəsb etdi. Türk və İsrail istehsalı dronlar, Ermənistanın tanklarını, zenit raket komplekslərini və digər hərbi texnikasını məhv etməyə kömək etdi.
Əməliyyatın davamında Azərbaycan ordusu strateji şəhər və kəndləri bir-bir azad etməyə başladı. 44 günlük müharibə dövründə Füzuli, Cəbrayıl, Zəngilan, Qubadlı kimi ərazilər azad edildi və ən mühüm strateji nöqtələrdən biri olan Şuşa şəhəri Azərbaycan əsgərlərinin qətiyyətli hücumu nəticəsində işğaldan xilas oldu.
Şuşanın azad edilməsi Vətən müharibəsinin qələbə nöqtəsi kimi qiymətləndirilir. Bu şəhərin strateji və mənəvi əhəmiyyəti Azərbaycanın mədəni irsi və tarixində böyük yer tutur. Şuşa əməliyyatı Azərbaycan ordusunun peşəkarlığını və qətiyyətini bir daha sübut etdi. Əsgərlər dağlıq, çətin keçilən ərazilərdə xüsusi hazırlıq və taktika ilə döyüşərək Şuşanı azad etdilər.
Şuşanın azad edilməsindən sonra Ermənistan təslim olmağa məcbur oldu. 10 noyabr 2020-ci ildə Ermənistan, Rusiya və Azərbaycan arasında üçtərəfli bəyanat imzalandı və bununla da müharibə rəsmi olaraq sona çatdı. Bəyanata əsasən, işğal olunmuş digər ərazilər də mərhələli şəkildə Azərbaycana qaytarıldı.
"Dəmir Yumruq" əməliyyatı təkcə hərbi qələbə deyil, həm də xalqın milli birliyinin təzahürüdür. Prezident İlham Əliyev bu ifadəni istifadə edərək, Azərbaycanın güclü dövlət və xalq kimi birləşdiyini vurğuladı. Bu qələbə, Azərbaycan xalqının illərdir gözlədiyi bir həsrətin sonu oldu və Vətən müharibəsi şəhidlərinin xatirəsinə əbədi həsr edildi.
Bu gün "Dəmir Yumruq" Azərbaycan xalqının qələbə iradəsinin, gücünün və birlik ruhunun simvoludur. Azərbaycanın həm siyasi, həm də hərbi arenada güclənən mövqeyi, bölgədə sabitliyin və sülhün təminatçısı kimi çıxış etməsinə zəmin yaradıb. "Dəmir Yumruq" hər zaman Azərbaycan xalqının və dövlətinin iradəsinin rəmzi kimi qalacaq.
Allah bütün şəhidlərimizə rəhmət eləsin!
Sahilə Bayramlı
